Steeds meer jonge rechters kiezen voor leidinggevende functies binnen de Rechtspraak. Daarvoor is ook waardering en ruimte bij de gerechten. “Gerechtsbesturen weten dat ze het zich niet kunnen permitteren om als moederkloeken op de kuikens met leidinggevend talent te zitten. We hebben de mensen hard nodig die de ambitie hebben en het leuk vinden om leiding te geven”, zegt de recent aangetreden voorzitter van de Raad voor de rechtspraak Henk Naves. “Niet leidinggeven omdat het corvee is, maar omdat het je drijft en omdat je er iets in wilt bereiken. Die mensen melden zich bij de leiderschapsacademie van de SSR”, vult bestuurslid van de Raad Herma Rappa aan.
Lange rij
Lang niet iedere rechter ziet een leidinggevende functie binnen de Rechtspraak zitten, weet Raad voor de rechtspraakvoorzitter Henk Naves. “De rechterlijke onafhankelijkheid bergt in zich dat de rechter een solist is die zelfstandig voor oplossingen moet zorgen”, aldus Naves. Die onafhankelijke rol past niet 1,2,3 bij leidinggeven, zegt hij. “Voor veel rechters heeft leidinggeven een lange ij. Het is niet zo populair bij rechters, ook omdat wij werven en selecteren op andere kwaliteiten. We zoeken goede rechters; we zijn niet op zoek naar goede leidinggevende rechters.” Leidinggeven is ook niet geworteld en heeft geen historie in de Rechtspraak vervolgt Henk Naves. “Het integrale management is in 2002 ingevoerd. De eerste leidinggevenden vonden dat ze die klus uit loyaliteit met de organisatie moesten gaan doen. Inmiddels zijn er mensen opgestaan die het leidinggeven leuk vinden en die ambitie hebben. De animo is groot. Wij hebben een hele lichting nieuwe potentiële bestuurders geselecteerd. Zij worden niet louter door loyaliteit gedreven, het is ook talent en ambitie”, aldus Naves.
Jonger dan 50
Dat talent, zei Naves’ voorganger Frits Bakker tijdens de introductiebijeenkomst van de SSR-leiderschapsacademie in september 2017 in Utrecht, ‘mag best jonger dan 50 jaar zijn’. “Graag”, reageert Herma Rappa. “Ik was 30 toen ik mijn eerste leidinggevende baan had. Het is wenselijk dat ambitieuze en talentvolle mensen binnen de Rechtspraak op jonge leeftijd leidinggevende functies gaan vervullen, net zoals diversiteit wenselijk is. Daar heeft de Rechtspraak baat bij. Vrouw, man, bruin, wit. Je hebt jonkies nodig die zeggen: ‘Het mag zo zijn dat jij het drie keer hebt geprobeerd, maar wij geloven erin en wij gaan dat op onze manier doen.’ Anders verander je niets.”
Sterke kanten
Herma Rappa ziet de leidinggevende ambitie bij ‘s lands gerechten ontluiken. “We hebben de laatste jaren ook flink geïnvesteerd in leiderschap, bijvoorbeeld via de leiderschapsacademie van de Rechtspraak”, zegt Rappa. “Je wilt mensen die weten dat je van 1 + 1 3 kunt maken door synergie te zoeken over de gerechten heen. Dat moet betekenen dat je in je opleidingsprogramma bij SSR heel veel aandacht besteedt aan samenwerking en dat je de mensen met een intrinsieke gedrevenheid om dingen samen te doen toelaat tot de leiderschapsacademie.” De jonge mensen die nu bij de Rechtspraak binnenkomen, zijn van meer markten thuis en hebben die bevlogenheid, zegt Herma Rappa. “Ze zoeken elkaar op en benutten elkaars sterke kanten. Ze zijn er veel meer op gericht om de goede dingen van elkaar aan elkaar te verbinden en daarmee het beste product, de beste rechtspraak, te maken. Ze willen elkaar iets leren, en dat is anders dan dertig jaar geleden”.
Uitdagen en inspireren
Volgens Henk Naves heeft ieder mens in zijn leven leiding nodig. Zelfs ‘zo’n eigenwijze donder als een rechter’. Naves: “De rechter als onderdeel van de organisatie heeft ook behoefte aan iemand die uitdaagt, inspireert en faciliteert en van wie de energie afspat. Iemand achter wie je graag aanloopt. Dat je denkt: ik doe graag iets voor hem of haar.” Dat zit óók in rechters, ‘hoe eigenzinnig en onafhankelijk ze ook zijn’, ervaart Herma Rappa van de Raad voor de rechtspraak. ‘Rechters kunnen ook gedreven zijn door de dingen die ze samendoen. Ze zijn echt niet altijd alleen maar solistisch bezig. Rechters voelen zich in de eerste plaats verantwoordelijk voor de kwaliteit van de rechtspraak. Als zij ervaren dat die kwaliteit op een hoger plan komt door samenwerking en inspirerend leiderschap, dan wordt dat leiderschap ook populairder.”
Als geen ander
De leiderschapsacademie weet dat als geen ander, zegt Henk Naves. “Daarom is het ook zo’n uitstekend initiatief. SSR kent als hofleverancier van de Rechtspraak immers het DNA van de rechtelijke organisatie”, aldus Naves, die voor zijn voorzitterschap van de Raad onder andere president van de rechtbanken Breda, Gelderland en Amsterdam was. De leiderschapsacademie kent zijn pappenheimers, wil de voorzitter van de Raad maar zeggen. Henk Naves: “In zekere zin zijn rechters met hun onafhankelijkheid en onpartijdigheid uniek. Een rechter is toch iets anders dan een hoogleraar of een medicus. SSR realiseert zich dat en weet wat er leeft binnen de rechterlijke organisatie en past daar zijn onderwijs- en ontwikkelaanbod op aan.”
SSR aanbod Leiderschap
Het leiderschapsaanbod van SSR omvat trainingen, modules en trajecten voor leidinggevenden en bestuurders uit zowel de Rechtspraak als het Openbaar Ministerie. Voor de Rechtspraak is het aanbod onderdeel van de Leiderschapsacademie Rechtspraak. Het leiderschapsaanbod voor het Openbaar Ministerie is terug te vinden onder de thema’s OM Basis en OM Beweging.