Er wordt veel over gesproken en hard op gestudeerd door advocaten en andere juridische professionals: de nieuwe Algemene verordening gegevensbescherming (AVG). “Het wordt tijd dat de rechtspraak daar iets tegenover zet”, stelt Peter Blok, raadsheer bij Hof Den Haag en hoogleraar Octrooirecht en Privacy. Daarom vindt hij het een goede zaak dat SSR op 28 september een themadag ‘Privacy AVG’ organiseert. “Ik ben blij als iedereen op het einde van de dag doorheeft hoe enorm breed het bereik van de AVG is”, aldus Blok, die als dagvoorzitter zal optreden.
Sinds 25 mei 2018 is de AVG van toepassing. Vanaf die dag geldt in de hele Europese Unie dezelfde privacywetgeving. Vergeleken met zijn voorganger, de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp), versterkt de AVG de privacyrechten. Op hoofdlijnen blijft er veel hetzelfde, stelt Blok: “Dezelfde beginselen zijn van toepassing, dezelfde hoofdregels. Toch zijn er diverse veranderingen die relevant zijn voor de rechtspraak. Zo stelt de AVG specifiekere eisen aan toestemming. Zo mogen persoonsgegevens niet zomaar opgeslagen en/of gebruikt worden en zijn personen door deze wetgeving beter beschermd”, signaleert Blok.
Brede toepassing AVG
“We willen op de themadag graag laten zien hoe breed van toepassing de werking van de AVG is”, vertelt dagvoorzitter Blok. “Het gaat om persoonsgegevens in de hele publieke en private sector. Het komt vaker in de rechtszaal voorbij dan je denkt. Bijvoorbeeld als iemand inzage in de stukken vraagt, of als iemand stelt dat het bewijs onrechtmatig verkregen is. Dus ook dus in zaken die niet in de kern om privacy draaien.” Er komen door de AVG in de toekomst meer rechtszaken op dit gebied, legt Blok uit. Onder meer omdat de toezichthouder op dit gebied, de Autoriteit Persoonsgegevens, nieuwe taken heeft gekregen. “De Autoriteit gaat actiever handhaven en boetes opleggen, dat leidt tot extra zaken. Verder raken burgers door de extra aandacht voor de nieuwe verordening beter op de hoogte en ook dat zal leiden tot meer zaken. Burgers zullen, naar verwacht ik, veel vaker vragen om inzage van gegevens of qua privacy eerder zeggen: ‘Dit kan niet’.”
Belang rechtspraak
Is september niet aan de late kant voor een themadag over een wet die in mei is ingegaan? “Nee. Ten eerste zijn er nu nog maar weinig rechtszaken die onder de nieuwe verordening vallen. Daarnaast is er een praktisch argument: de EU is recent een programma begonnen om de kennis over deze Europese verordening te verspreiden. In alle landen worden trainers opgeleid en die zijn nu nog niet klaar. Tijdens de themadag kunnen we hen inzetten, net als het EU-studiemateriaal met relevante informatie over structuur en toepassing van de AVG.” Wel is het zeker tijd om rechters en juridisch medewerkers bij te praten over de AVG, vindt Blok. “Advocaten, consultants, de hele juridische wereld is zich aan het verdiepen in en voorbereiden op de AVG. Daar moeten we als rechtspraak op tijd iets tegenover zetten. Daar is deze themadag heel geschikt voor. Bovendien kunnen we de dag ook gebruiken om de eerste ervaringen en bevindingen te delen.”
Europese dimensie AVG
De SSR-themadag is gericht op alle sectoren. Het ochtendgedeelte is plenair en gaat in op de algemene beginselen, achtergronden en veranderingen rond de AVG. “In de middag bespreken de deelnemers in workshops per rechtsgebied specifieke onderwerpen”, zegt Blok. “Bij strafrecht geldt bijvoorbeeld een bijzondere situatie, omdat de AVG niet van toepassing is op de strafrechtketen. Wel geldt daar een nieuwe Europese richtlijn. In grote lijnen zijn de regels van die richtlijn hetzelfde als de regels van de AVG, maar er zijn ook wezenlijke verschillen, bijvoorbeeld op het gebied van informatieverplichtingen.” Het feit dat de AVG een EU-verordening is, is een belangrijke verandering vergeleken met de Wbp. “Als EU-verordening geldt de AVG in heel Europa rechtstreeks en moet uniform worden uitgelegd. Daarom is het van belang om dit type rechtszaken vaker te vergelijken met die in andere Europese landen.
Het valt Blok als hoogleraar en raadsheer zelf ook op hoe vaak de AVG van toepassing is. “Vaker dan je denkt. De AVG is zelfs van toepassing op kwesties binnen de Rechtspraak die op het eerste gezicht volkomen triviaal en onschuldig lijken. Laatst kwam op het Hof de vraag naar voren of ook het lijstje met contactgegevens van onze raadsheren-plaatsvervangers onder de AVG valt. En ja, ook daarop is de AVG van toepassing. Zelfs dat lijstje moet gemeld worden in het Verwerkingsregister persoonsgegevens van de Rechtspraak.”
De themadag Privacy AVG vindt 28 september plaats in Utrecht. Er zijn nog plaatsen beschikbaar.