“We zijn als SSR trots op een nieuwe uitgave, waarin de theorie en praktijk in verbinding worden gebracht”, zegt Remco van Tooren, lid van het College van Bestuur van SSR, tijdens de opening van de boekpresentatie ‘Optreden ter zitting, wenken voor de bestuursrechter’. Op 9 juli is door Herman Bolt, waarnemend president voor het College van Beroep voor het bedrijfsleven, de eerste uitgave van het SSR-boek overhandigd aan auteur Ron Stam. Deze achtste SSR-uitgave beschrijft de behandeling van een bestuursrechtelijke zaak op de zitting. Volgens de auteur is een zitting niet alleen één van de leukste, maar ook de moeilijkste en belangrijkste onderdelen van het rechtersvak. “Er wordt nogal wat verwacht van een rechter tijdens zijn optreden in de openbaarheid. En dat maakt elke zitting tot een nieuwe uitdaging.”
Bijeenkomsten zittingsvaardigheden
Aanvankelijk zag Stam tegen het schrijven van het boek wel een beetje op. Hij dacht dat het vooral veel tijd zou gaan kosten, maar hij had in al die jaren als docent bij SSR zoveel materiaal verzameld, dat het boek er redelijk snel was. “De bijeenkomsten die ik jarenlang als docent organiseerde voor SSR over zittingsvaardigheden, bleken een succes. Er bestonden grote verschillen in aanpak, tussen rechtbanken en zelfs rechters. Ieder gerecht bleek ook een eigen instructie te hebben voor het houden van zittingen, de één uitgebreid en de ander summier. Uit al het materiaal heb ik een grote gemene deler gehaald en zo is in de loop van de jaren een gids ontstaan met wenken over de aanpak van een zitting”, legt Stam uit.
‘Wat-als-ik-het-niet-weet-vragen’
Dick Allewijn, senior rechter in de rechtbank Den Haag en één van de sprekers tijdens de boekpresentatie, lichtte het boek verder toe. Als trainer heeft hij vaak samen trainingen zittingsvaardigheden met Stam verzorgd voor SSR. Volgens hem geeft het boek antwoord op de ‘wat-als-ik-het-niet-weet-vragen’. “Een jonge rechter vindt immers zijn zekerheden als hij boven de stof van een zitting kan staan. Iets waar de rechtenstudie geen tijd aan besteed. Gelukkig heeft het optreden ter zitting een belangrijke rol gekregen in de nieuwe initiële opleiding. Alle vaardigheden, moeilijkheden en incidenten die in het boek voorkomen, zorgen ervoor dat je als rechter rolvast wordt.”
En dat is toch waar het tijdens een zitting om draait, geeft ook André Verburg, senior rechter inhoudelijke adviseur in de rechtbank Midden-Nederland, aan. De bestuursrechter vertelt de ruim dertig aanwezigen tijdens een bevlogen presentatie over het onderwerp ‘procedurele rechtvaardigheid’. “Het is belangrijk dat alle partijen het gevoel hebben rechtvaardig te zijn behandeld tijdens een zitting. Dit boek gaat bestuursrechters dan ook zeker veel steun bieden.”
Ook de andere spreker, Brigitte van der Kleij, communicatietrainer en mediator, laat de aanwezigen op luchtige wijze kennismaken met de inhoud van het boek. Aan de hand van diverse vragen – via het spel ‘boekje-open-boekje-dicht’ – daagt ze hen uit. Zo blijkt onder andere dat Stam al jaren aan het boek werkt, meer dan 2000 zaken op zitting heeft behandeld en een voorstander is van een zittingszaal waar alle partijen op gelijke hoogte zitten.
Naslagwerk voor iedere rechter
Het boek bevat rechtspraak, good practices, eigen ervaringen, maar ook die van anderen en praktische tips. Volgens de auteur een handig naslagwerk voor iedere rechter. “Maar ook voor degene die beter wil begrijpen wat een rechter op de zitting doet. Eigenlijk dus verplichte kost voor alle zittingsdeelnemers. Ook al is het geschreven vanuit het perspectief van een rechter.”