Na drie intensieve maanden zit de Voorfase er voor de eerste nieuwe lichting rechters in opleiding (rio’s) er op. Een drukke periode waarin SSR en het opleidingsgerecht de rio kennis hebben laten maken met het rechtersvak en de rechterlijke organisatie en waarin ruimte was voor het bepalen van de leerbehoefte. Een mooie kans, maar soms ook een flinke zoektocht die veel vroeg van de pionierende rio’s en hun praktijkopleiders.
Startweek succesvolle start van Voorfase
“De Startweek was goud waard”, vertelt Arjan Heidekamp, rio bij de rechtbank Noord-Nederland. Tijdens deze introductie is een goede basis gelegd voor onderlinge samenwerking tussen de rio’s en de kernopleiders van SSR. “We hebben als groep een open instelling en er is een veilige sfeer waarin je je indien nodig ook kwetsbaar op kunt stellen”, aldus Heidekamp. En zo’n groepsgevoel is essentieel als je het maximale wilt halen uit de reeks trainingen en ontmoetingen die SSR tijdens de Voorfase ‘off the job’ faciliteerde, vaak onder begeleiding van een van de kernopleiders. In combinatie met de meeloopactiviteiten binnen het gerecht leverde dat een dynamische Voorfase op. Heidekamp: “Het is goed om de context van dit bijzondere ambt te leren kennen en om stil te staan bij een begrip als magistratelijkheid. Je staat zo heel anders in de startblokken dan wanneer je direct met het daadwerkelijke werk begint.”
Ook Heidekamps praktijkopleider in Groningen, rechter Marion de Jonge, 
omarmt het concept van de Voorfase. “De ruimte die de rio tijdens de Voorfase krijgt is een grote winst. Bezoeken aan bijvoorbeeld de Raad en aan internationale instanties geven een brede blik op de organisatie en het vak”, zo vertelt De Jonge. “De aandacht voor intervisie en reflectie zorgt er bovendien voor dat de rio zichzelf relevante vragen stelt. ‘Wat heb ik nodig om een goede rechter te worden?’ Als praktijkopleider speel je een coachende rol bij het beantwoorden van zo’n vraag. Het is daarbij belangrijk feedback te geven zonder te oordelen.”
Planning en afstemming voor verbetering vatbaar
Zowel Heidekamp als De Jonge hebben nog wel de nodige organisatorische verbeterpunten voor een volgende Voorfase. Heidekamp: “Voor sommige zaken is nog onduidelijk of je nu bij je gerecht of bij SSR terecht kunt.” De planning van activiteiten blijkt daarnaast in deze eerste Voorfase een heikel punt. “Enkele malen bleek dat de planning van verschillende activiteiten, opdrachten en besprekingen niet goed was afgestemd. Als er bovendien op een laat moment nog iets wijzigt in het programma en je daardoor een geplande zitting niet bij kunt wonen, dan is het lastig alle opdrachten binnen de deadlines goed uit te voeren.” Ook de Jonge ervoer dat over sommige dingen nog onvoldoende was nagedacht: “Soms moesten we als praktijkopleiders op korte termijn ruimte maken in onze agenda’s voor een bijeenkomst die vervolgens werd afgeblazen. De informatievoorziening liet soms te wensen over. Ik ga ervan uit dat deze kinderziektes er bij een volgende lichting uit zullen zijn. Wat voorop staat is dat de Voorfase een waardevolle aanwinst is.”
“We krijgen veel feedback van de rio’s en hun opleiders”, vertelt Margot van Zon, projectleider Rio-opleiding bij SSR. “De aangedragen verbeterpunten proberen we zoveel mogelijk op korte termijn te realiseren om zo de opstartproblemen voor het SSR-gedeelte van de opleiding zoals te late berichtgeving over programmawijzigingen blijvend te verhelpen.” Ook stemmen de implementatiemanagers van de gerechten en SSR over en weer de verbeterpunten af. Daarnaast wordt iedere Voorfase kort na afloop geëvalueerd, waarbij ook de input van rio’s en praktijkopleiders wordt meegenomen. “Onder andere de samenhang tussen de SSR-onderdelen en het programma bij de gerechten wordt kritisch bewaakt”, aldus Van Zon
Nu verder…
Met het afsluiten van de Voorfase breekt ook de eerste Hoofdfase van de nieuwe opleiding aan. Arjan Heidekamp gaat voornamelijk bij belastingrecht meedraaien. Als eindverantwoordelijke voor zijn eigen opleiding is hij druk bezig een programma samen te stellen met zittingen, cursussen en de wekelijkse leerwerkteambijeenkomsten met de andere rio’s. En opnieuw vervult hij een pioniersrol. “Het wordt een mooi programma, maar het is ook een flinke uitdaging om het allemaal in te passen!”