Dit is de titel van een onlangs verschenen bundel met artikelen van de in 2011 overleden rechtspsycholoog Willem Albert Wagenaar. Universitair docent rechtspsychologie Han Israëls, Joof Schöpping, uitgever in Maastricht en Joost Wagenaar, rechter in de rechtbank Midden Nederland en zoon van Willem Albert Wagenaar spraken met SSR over dit boek.
Wat hebben Bianca Castafiore, kansspelen, de Titanic, toverlantaarns, besliskunde en weging van getuigenbewijs met elkaar gemeen? Ze behoren allen tot de vele fascinaties van Wagenaar. Een uitzonderlijk intellectueel talent en observator ‘pur sang’ volgens Han Israëls. De artikelen, destijds door NRC Handelsblad gepubliceerd, zijn nog steeds actueel. Israëls: “Wagenaar was zijn tijd ver vooruit. Hij was een bijzonder man die ik verreweg de slimste vond in ons vakgebied, de rechtspsychologie. Zijn expertise op het gebied van waarneming en menselijke herinnering was ongekend. Dat blijkt vooral in zijn boek over Demjanjuk”.
Joost Wagenaar valt hem bij: “De belangstelling van mijn vader was heel breed. Hij keek naar dingen vanuit een bijzondere invalshoek. Zo zag hij ‘De Juwelen van Bianca Castafiore’, een bekende Kuifje strip die hij in alle talen verzamelde, als een verhaal over al dan niet succesvolle communicatie. Tegelijkertijd was hij een meester in het ontleden en uitleggen van moeilijke zaken. De confrontatie ging hij daarbij niet uit de weg. Het moest wel altijd ergens over gaan. Hij was altijd bezig”. Israëls: ‘Hij was zijn tijd vooruit. Hij kaartte twintig jaar geleden al tekortkomingen in de rechtspraak aan die de Rechtspraak als gesloten bastion lang heeft ontkend. Met die kritiek kon men moeilijk dealen”.
Rosa Jansen, voorzitter College van bestuur SSR, die bij de recente boekpresentatie in het Christiaan Huygens Theater van Wagenaar (een toverlantaarntheater) aanwezig was, beaamt dit: “Wagenaar heeft de rechterlijke macht wel uitgedaagd om met veel aan de slag te gaan. Ik schreef er in mijn decemberblog over. Ik denk bij hem ook terug aan de situatie enkele jaren geleden toen Wagenaar en Crombag op mijn kamer in de rechtbank Utrecht,
mij een aantal uren hadden bestookt met hun overwegingen om het raadkamerproces van de meervoudige strafkamers te laten onderzoeken en dan ook nog te laten vergelijken met de beraadslagingen door lekenpanels. Tot op de dag van vandaag ben ik blij dat ik me toen als sectorvoorzitter heb laten overtuigen en de onderzoekers durfde te vertrouwen. Het was de start van een uniek onderzoek.
SSR biedt de bundel voor een speciale prijs aan. Volgens de uitgevers is de kracht van de bundel dat moeilijke zaken eenvoudig worden uitgelegd. Israëls: “Het boekje is voor iedereen die bereid is na denken. Ook voor rechters leuk om te lezen”. De bundel is te verkrijgen voor €20,- bij de SSR-balie in Utrecht.