Margo Burghoorn (rechter in Den Bosch) en Kees Dullemond (docent), over het belangrijkste verschil tussen twee functies die gecombineerd worden in ‘De coachende rechter’, een SSR-training die volgend jaar voor de vijfde maal wordt gegeven.
‘De coachende rechter’ is ontstaan uit de De Eigenwijheidskamer (EWK), een reflectieprogramma dat is gekoppeld aan een zitting van een meervoudige kamer onder begeleiding van twee EWK-coaches. De succesvolle EWK is breder getrokken en opgenomen in ‘De coachende Rechter’. De training is bedoeld voor rechters en raadsheren die hun coachingsvaardigheden willen ontwikkelen op diverse terreinen. SSR vroeg een cursist en docent naar hun ervaringen met deze training.
Eigen initiatief
Margo Burghoorn begon als gerechtssecretaris, werd daarna juridisch medewerker en uiteindelijk rechter (in 2001). De vraag naar coaching speelde een belangrijke rol op het werk. “Ik hoorde regelmatig collega’s met (niet werkinhoudelijke) vragen over bijvoorbeeld hun loopbaan of werksituatie. Die vragen werden dan niet of niet voldoende beantwoord wat uiteindelijk enkele malen tot het vertrek van die collega’s leidde. Dat stuitte me tegen de borst”, zegt Margo. “Het is simpelweg zonde om goede medewerkers te laten gaan terwijl dat niet nodig is. Daar wilde ik iets mee. Binnen de Rechtspraak was op dat moment echter weinig gehoor voor begeleidings- of coachingstrajecten. Op eigen initiatief heb ik daarom een opleiding tot coach buiten de Rechtspraak gevolgd. Ik trof daar twee andere rechters aan met dezelfde ervaringen. Ook zij hadden geen gehoor gekregen. ‘Coaching’ was op dat moment nog een vreemde eend in de bijt binnen de Rechtspraak.”
Verbinding
Kees Dullemond is één van de twee docenten bij ‘De coachende rechter’ (Maria Leijten, rechter te Amsterdam is de andere docent). Hij begrijpt de aanvankelijke terughoudendheid wel: “Een rechter oordeelt. En na een oordeel volgt een beslissing. Dat is het vak. Oordelen zit nu eenmaal in de genen van een rechter. Bij coaching moet je dat nu juist niet doen. De kunst is om niet te adviseren maar om de goede vragen te stellen zodat de coachee zelf met de oplossing komt. Je hoeft het proces alleen te begeleiden.” “Rechters oordelen en coaches niet”, vult Margo aan. “Maar de functies hebben genoeg gemeen. Een rechter kan namelijk wel goed luisteren, samenvatten en doorvragen. En dat zijn ook essentiële eigenschappen voor een goede coach. Ik was dan ook erg blij met ‘De coachende rechter’ omdat het ‘coaching’ met rechtspraak’ verbindt, twee in een dus eigenlijk. En dat was nodig binnen de Rechtspraak. In de nieuwe initiële opleiding is immers vastgesteld dat de nieuwe praktijkopleider coachende vaardigheden moet hebben”, aldus de oud-cursiste.
Intervisie
‘De coachende rechter’ biedt een basis voor het coachen binnen de Rechtspraak en is een perfecte opstap naar meer, vindt Margo. Tijdens de training heeft zij met haar medecursisten een eigen intervisiegroep opgericht “om zaken die we tegenkwamen als coach te bespreken volgens een van de intervisiemethodes die we aangereikt hebben gekregen en ook kunnen toepassen”. Iedere zes weken komt de groep bij elkaar. “Het is interessant om van andere coaches te horen hoe zij zich ontwikkelen. Iedereen blijkt op een andere manier de aangeleerde vaardigheden een plaats te kunnen geven in de eigen werksituatie. Ook daar leer je onderling weer van.” Kees: “Veel oefenen blijft de sleutel, alleen dan leer je het vak en de valkuilen kennen, zoals de klassieke fout waarbij je tussen de coachee en zijn of haar manager komt te staan. Daarnaast moet je ook professioneel genoeg worden om wanneer je geen persoonlijke ‘klik’ hebt met een coachee, deze persoon te kunnen begrijpen en een ontwikkeling op gang te brengen. ‘De coachende rechter’ geeft je hier handvatten voor”.
Vrijstelling
Inmiddels zijn er, sinds Margo er aan deel nam, weer twee uitvoeringen geweest van ‘De coachende rechter’. Is er een verandering waarneembaar op coachingsgebied binnen de Rechtspraak? “Zeker”, volgens Margo, “Niet alleen nemen de coachingsvragen toe, ook de diversiteit in leeftijd. Jonge mensen laten eerder van zich horen en ook kreeg ik laatst een coachingsvraag van iemand van 63. Daarnaast heb ik sinds begin dit jaar een halve dag in de week vrijstelling voor coachingsactiviteiten. De waarde van coaching voor onze organisatie wordt gelukkig gezien. De beste reclame daarbij is uiteraard de ‘mond-op-mondreclame’ gemaakt door collega’s die door coaching verder kwamen in hun werk en daarmee behouden blijven voor de Rechtspraak.” Kees: “Meer aandacht voor coaching maakt deel uit van de hele cultuurverandering binnen de Rechtspraak. Het product van de Rechtspraak is zo ‘blauw’ als wat. Ratio, weten en meten staan voorop. De maatschappij vraagt echter ook om andere kleuren. Het is mooi om te zien dat hier op gereageerd wordt.”
Meer informatie
Meer informatie over ‘De coachende rechter’ leest u hier.
EWK-coaching is een reflectieprogramma ter verhoging van de effectiviteit en samenwerking tijdens een MK-zitting. SSR vervult hierbij een coördinerende rol. Mocht u belangstelling hebben, dan kunt u contact opnemen met Desirée Pieters via d.pieters@ssr.nl of 06-21103949.