Iedere maand interviewt SSR een professor uit het netwerk dat SSR onderhoudt onder hoogleraren. Dit keer is dat Hans den Tonkelaar, bijzonder hoogleraar Rechtspraak aan de Radboud Universiteit Nijmegen en vice-president bij de rechtbank Oost Nederland in Arnhem.
Hij vindt zichzelf een geboren netwerker. Ambassadeursfuncties voelen voor hem als op het lijf geschreven. Hij faciliteert graag ontmoetingen tussen allerlei gremia in de rechterlijke wereld en de wetenschap. ‘Omdat we sámen een verrijking vormen voor het geheel: de rechtspleging en de rechtspraak”’, zegt Hans den Tonkelaar.
Trait d’union
‘In 2009, werden steeds meer leerstoelen op het terrein van de rechtspleging bekleed. Een grotere groep uit de praktijk dan voorheen ging zich bezighouden met de relatie wetenschap-rechtspraak en allerlei vormen van onderwijs daaromheen. Het netwerk dat toen ontstond is dan uiterst nuttig om onderling contact te hebben over de invulling van ons werk, de doelen die we ons stellen en de manier waarop daaraan uiting wordt gegeven. Ik fungeer in zo’n situatie graag als trait d’union. Dubbel werk is zonde. En hoewel we misschien geen vastomlijnde, concrete wapenfeiten kunnen vermelden die door het leggen van verbindingen tussen de hoogleraren en andere betrokken mensen en organisaties tot stand zijn gekomen, blijkt deze overlegvorm uiterst vruchtbaar. We luisteren naar elkaar, we leren dwarsverbanden, overeenkomsten en verschillen zien. We signaleren en bespreken actuele onderwerpen of onderwijsmethoden, prikkelen elkaar en kunnen met alle opgedane kennis en ervaringen van anderen vervolgens beter geëquipeerd werken’, aldus de hoogleraar.
Studie
Eén van de onderwerpen die via het netwerken tussen de professoren naar voren kwamen, is dat studenten aan juridische faculteiten tegenwoordig anders aankijken tegen een baan als rechter of officier van justitie dan vroeger. Den Tonkelaar: ‘Mijn collega’s en ik concludeerden dat rechtenstudenten weliswaar geïnteresseerd zijn in een baan bij de rechterlijke macht, maar dat zij een dergelijke werkkring pas op latere leeftijd ambiëren. Dat gegeven is belangrijk voor de manier van doceren aan de universiteit. In Nijmegen kunnen daarom bij het mastervak Rechtspleging studenten in werkgroepen op allerlei manieren kennis opdoen over hun juridische toekomst. Er wordt gericht nagedacht over hun studie en de invulling die daarbij nodig is om een bepaald vak te gaan uitoefenen. Daarmee geef je handen en voeten aan hun studie. Of neem bijvoorbeeld de eisen die worden gesteld in de prachtige nieuwe initiële opleiding tot rechter. Daar kun je alvast rekening mee houden bij de invulling van de studie van studenten die later bij zittende of staande magistratuur willen werken. Ook onderwerpen die actueel zijn voor de rechterlijke macht, zoals de nog wat krampachtige maar belangrijke relatie met de media, komen aan bod. Met veel praktijkoefeningen in rollenspelen of een quiz oefenen de studenten hun vaardigheden op een praktisch onderdeel van het werken als jurist. Als die kennis en kunde in de kiem wordt neergelegd zullen de studenten, maar ook onderwijsorganisaties als SSR, daarvan veel profijt hebben bij vervolgopleidingen.’
Manifest
Het netwerken van Hans den Tonkelaar blijft niet beperkt tot de relatie wetenschap-rechtspraktijk. Ook in andere functies, zoals die van voorzitter van de redactie van Trema, legt hij verbindingen met als doel om via een open communicatie bepaalde actualiteiten of juridisch interessante aandachtspunten onder een brede aandacht te brengen. ‘Zo vind ik het mooi dat er over het “Leeuwarder Manifest” in Trema gepubliceerd wordt door vertegenwoordigers van de Nederlandse Vereniging voor Rechtspraak en de Raad voor de rechtspraak, de opstellers van het Manifest en anderen die over dezelfde materie schrijven. Het is goed dat de geluiden, zoals verwoord in het Manifest, naar buiten komen. De mening van sommigen dat het beter is om “de vuile was niet buiten te hangen” deel ik niet. Juist vuile was moet je buiten hangen om te voorkomen dat een ander die ontdekt en er op een ongenuanceerde manier mee aan de haal gaat. In dat Manifest staat een fiks aantal onderwerpen die verder uitgediept kunnen worden. Een van mijn studenten gaat over een van de onderwerpen die in het Manifest genoemd worden een scriptie schrijven. Dit is een mooi voorbeeld van het doen ontstaan van een brede kijk op juridische en maatschappelijke vraagstukken die door het leggen van verbindingen en netwerken gefaciliteerd kan worden’, meent Hans den Tonkelaar.