Dit artikel verscheen in een reeks over projecten gerealiseerd door een SSR-medewerker in directe samenwerking met een collega uit de praktijk.
De cursus ‘Enquêteren’ die raio’s aan het begin van hun opleiding volgen, geeft hun meer zelfvertrouwen. ‘De enorme groei die zij in een paar dagen doormaken is fantastisch om te zien’, aldus Isabel Davids, raadsheer en opleidingscoördinator bij het gerechtshof in Den Haag en al acht jaar docent van deze cursus bij SSR.
Volgens Isabel Davids is de cursus vooral zo succesvol door de intensieve praktijkoefeningen die de cursisten doen. ‘Ze leren hoe ze een getuigenverhoor moeten leiden en hoe ze kunnen omgaan met de incidenten die je daarbij kunt tegenkomen. En die vaardigheden werpen meteen vruchten af in het werk’, aldus de docent.
Oefenen
Hoe begin je een getuigenverhoor? Wie mogen vragen stellen ? Wat doe je met mensen die niets willen
zeggen? Hoe ga je om met het verschoningsrecht? Hoe dicteer je in een civiele procedure? Het zijn allemaal vragen die uitgebreid aan bod komen tijdens de tweedaagse bijeenkomst.
Isabel Davids: ‘Het staat natuurlijk ook allemaal in de boeken, maar juist oefenen in de praktijk en het doen van rollenspellen heeft een toegevoegde waarde. Enquêteren vereist nu eenmaal communicatieve en zittingsvaardigheden. Dat leer je allereerst door die zelf te oefenen. De cursus biedt de gelegenheid dat in een veilige omgeving te doen. Daarbij krijg je niet alleen feedback van een ervaren rechter, maar ook van acteurs, een communicatietrainer en je medecursisten.’
Digitaal
Hoewel veel opleidingen, cursussen, masters en leergangen bij SSR in de toekomst anders vorm zullen krijgen, conform de formule van SSR NEXT (veelal korter, dichtbij de klant en in een digitale leeromgeving), is ‘Enquêteren’ volgens Isabel Davids een cursus waarvan ze hoopt dat SSR deze als tweedaagse cursus blijft aanbieden. ‘De cursus bestaat voor meer dan de helft uit praktijkoefeningen. Je hebt de tijd nodig om iedereen voldoende aan bod te laten komen. Bovendien ontstaat er bij de groep in die dagen een vertrouwensband, en dat is belangrijk bij het geven en ontvangen van feedback op de praktijkoefeningen. De cursisten leren niet alleen van ons, maar vooral ook veel van elkaar. Daarvoor is een groepsgevoel nodig, en dat is er bij deze cursus’, aldus de docent.
Niveau
‘Een digitale leeromgeving zou bij een pragmatische cursus als Enquêteren misschien voor een deel van de eerste dag, waarin veel theorie en wettelijke kaders aan bod komen, nog kunnen. Maar het succes van onze formule is vooral gelegen in het contact en de interactie tussen alle deelnemers. De cursist moet leren “voelen” hoe het is om zitting te doen. Dat is, deels, ook een fysieke bezigheid’, aldus de docent. Bovendien worden er ook tijdens het theoretische deel altijd enorm veel vragen gesteld.
‘Belangrijk is het ook’, volgens haar, ‘dat een basiscursus als deze in de initiële opleiding gehandhaafd blijft en niet door de gerechten zélf maar landelijk door SSR wordt georganiseerd. ‘Het is belangrijk dat we de praktijkkennis en ervaringen tussen de gerechten blijven delen’, meent Isabel Davids.
Raio: ‘Alle bagage die je nodig hebt’
Jeehaan Elagab werkt als raio bij de sector civiel bij de rechtbank in Den Haag. Zij volgde kortgeleden de cursus ‘Enquêteren’ bij Isabel Davids en is laaiend enthousiast.
‘Ik vond vooral de combinatie van theorie en praktijk een gouden greep. Het gaf me eigenlijk alle bagage die ik nodig heb om goed enquêtes te kunnen doen. En ik merkte het effect meteen’, vertelt zij.
Nadenken
Kort na de cursus deed Jeehaan haar eerste enquêtes. ‘Ik merkte meteen hoe goed we op dat werk zijn voorbereid. We hebben bijvoorbeeld geleerd hoe belangrijk het is om een checklist samen te stellen en te gebruiken. We weten nu hoe belangrijk het is dat je, naast dossierkennis en het stellen van duidelijke vragen, ook strategisch moet nadenken over de volgorde van de vragen die je stelt en het effect daarvan bij partijen. Of het feit dat dicteren in stukjes soms beter is dan alles in één klap aan het eind. Allemaal vaardigheden die ik geleerd heb tijdens de cursus’, aldus Jeehan.
Meerdaags
Een prettige bijkomstigheid van de cursus, zegt Jeehaan, is dat zij tijdens de cursus zelfvertrouwen en zelfverzekerdheid opbouwde. Jeehaan: ‘Daardoor kon ik rustiger aan mijn eerste enquête beginnen. Het feit dat je al geoefend hebt, anderen hebt zien oefenen en elkaar feedback hebt gegeven, is een geweldig voordeel. Hoewel de tweedaagse cursus wel een groepsgevoel en vertrouwensband tussen de deelnemers geeft, denk ik dat je dit effect ook zou kunnen bereiken in een cursus van één dag in een vertrouwde omgeving. Mits ook dan de groep zo klein is dat iedereen ook praktisch aan de slag kan. Juist die oefening baart kunst.’