Dit artikel verscheen in een reeks over projecten gerealiseerd door een SSR-medewerker in directe samenwerking met een collega uit de praktijk.
‘De basis- en verdiepingscursussen over medische zaken die SSR samen met het Openbaar Ministerie heeft ontwikkeld zijn een goed hulpmiddel voor officieren van justitie en parketsecretarissen die zich met dit soort moeilijke kwesties bezighouden’, zegt Nelleke Eken, senior beleidsmedewerker bij het Expertisecentrum Medische Zaken van het OM. ‘Door de kleinschalige, thematische en actuele aanpak is een onderwijspakket op maat samengesteld waarmee het OM goed uit de voeten kan’, meent zij.
Het Expertisecentrum Medische Zaken, waar Nelleke Eken aan verbonden is, werd elf jaar geleden opgericht om officieren van justitie en parketsecretarissen die zich met medische zaken bezighouden te ondersteunen bij hun werk.
Geen samenhang
‘Medische zaken zijn zaken rond al dan niet dodelijk letsel waarbij mensen uit de gezondheidszorg, zoals artsen en verplegers, betrokken zijn’, legt Nelleke Eken uit. ‘Denk aan dood door schuld door het overtreden van een beroepsnorm vastgesteld door de beroepsgroep. Juist dat schulddelict gecombineerd met die medische invalshoek maakt de manier van behandelen voor het OM anders dan andere zaken rond een levensdelict.’
‘In principe kan iedere officier van justitie of parketsecretaris met zo’n zaak te maken krijgen omdat zij er in hun piket, in een niet natuurlijke dood-situatie, mee worden geconfronteerd. Voor hen is aanvullende kennis op gezondheidsrechtelijk gebied noodzakelijk om dan goed te kunnen optreden. Daarnaast kent het OM ongeveer twintig portefeuillehouders met medische zaken in hun gespecialiseerde pakket. Zij hebben grote behoefte aan een steeds actueel verdiepingsprogramma om hun kennis en vaardigheden op medisch terrein aan te vullen. Voor beide groepen binnen het OM bestonden er aanvankelijk geen toegepaste cursussen of opleidingen. Tot de oprichting van het Expertisecentrum nog was er weinig overleg en nauwelijks uitwisseling van kennis en ervaring. Gezien het belang van het onderwerp en de medisch specialistische kanten daarbij moest er iets veranderen’, vertelt Nelleke Eken.
Expertisecentrum
‘Nadat het Expertisecentrum Medische Zaken geïnventariseerd had welke algemene en specialistisch kennis er binnen het OM nodig was rond de complexe materie van medische zaken, werd contact gezocht met SSR om te zien welke cursussen zij, samen met ons, konden opzetten. De manier waarop SSR dat heeft gedaan en naar onze wensen en behoeften luisterde, verdient een groot compliment’, aldus Nelleke Eken.
Inmiddels werken het Expertisecentrum en SSR al zo’n acht jaar samen en worden jaarlijks drie verschillende cursussen gegeven: twee algemene basiscursussen voor OM en ZM en de verdiepingscursus voor portefeuillehouders bij het OM.
Volgens Nelleke Eken is vooral de verdiepingscursus, waaraan ieder jaar veelal dezelfde OM-specialisten meewerken, een mooi maatkostuum geworden dat het OM zit ‘als gegoten’. ‘We behandelen, samen met vertegenwoordigers uit de medische wereld, ieder jaar een actueel thema. Dit keer is dat de patiëntveiligheid. Op de cursusdag wordt zo’n onderwerp uitgediept en is er vooral ook veel aandacht voor de praktijk. Ik denk dat we erin zijn geslaagd een cursuspakket te maken dat ertoe doet. Het aantal cursisten aan deze drie cursussen is misschien niet groot, maar voor iedere deelnemer blijkt het resultaat van groot belang. En dat is kwaliteit.’
SSR-cursusmanager: goed overleg leidt tot passend maatwerk
‘Het had een SSR NEXT-product avant la lettre kunnen zijn, het clusterpakket medische zaken dat is samengesteld. Door goed overleg en samenwerking met de klant ontstonden cursussen die het OM op het lijf geschreven zijn. Maatwerk ten top’, aldus SSR-cursusmanager Rudy van Keulen trots.
Actueel
Rudy van Keulen stond, samen met Nelleke Eken van het Expertisecentrum Medische Zaken aan de wieg van de drie succesvolle cursussen over medische zaken. 
‘Door onze samenwerking en het feit dat we goed luisteren naar elkaar zijn er drie cursussen samengesteld die iedere keer weer in een actuele behoefte blijven voorzien. Zodra we helder voor ogen hebben wat officieren van justitie en hun parketsecretarissen en beleidsmedewerkers nodig hebben, vullen we samen de inhoud van de cursussen in. Dat gebeurt, in het bijzonder voor de cursus Medische zaken voor portefeuillehouders, aan de hand van een steeds wisselend thema. Op die manier kun je de actualiteit op de voet volgen en blijken de cursussen, zeker de cursus voor portefeuillehouders, steeds opnieuw een bijna noodzakelijke voorwaarde voor medisch specialisten binnen het OM om hun werk goed te kunnen doen’, aldus Rudy van Keulen. Een daarbij behorende kracht is dat wij ook bijvoorbeeld een medicus hierbij betrekken als een van de docenten om op die manier de visie vanuit de medische kant te belichten.
Doelgroep
Van de drie cursussen zijn er twee specifiek bedoeld voor leden van het OM. Rudy van Keulen: ‘In de cursus Natuurlijke en niet-natuurlijke dood worden wat meer algemene zaken rond delicten met een medische invalshoek behandeld. Het gaat in deze cursus met name om informatie-overdracht om het verschil van een natuurlijk en niet-natuurlijke dood te kunnen onderscheiden. Ruim zestig officieren van justitie, parketsecretarissen of beleidsmedewerkers van het OM nemen hier jaarlijks aan deel. De verdiepingscursus die daarbij hoort is bedoeld voor de medisch specialisten binnen het OM, de portefeuillehouders en hun directe ondersteuners. Daarnaast hebben we nog een basiscursus Strafrecht en medische zaken, die vooral bedoeld is voor leden van de Zittende Magistratuur. Hoewel er binnen de ZM niet echt medisch gespecialiseerden werken, zoals dat bij het OM wel het geval is, is het voor rechters en raadsheren wel mogelijk om deel te nemen aan de cursussen voor het OM. Ook voor hen is een inzicht in deze vaak moeilijke kwesties waardevol.’