Iedere maand interviewt SSR een professor uit het netwerk dat SSR onderhoudt onder hoogleraren. Deze keer is dat Fred Hammerstein, hoogleraar Geschilbeslechting op de CPO-Wisselleerstoel aan de Radboud Universiteit Nijmegen, Staatsraad in buitengewone dienst en raadsheer in buitengewone dienst in de Hoge Raad.
Fred Hammerstein is er al jarenlang heilig van overtuigd: rechtspraak en wetenschap zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Er bestaat een symbiotische relatie tussen de twee, meent hij: rechtspraak en wetenschap hebben elkaar nodig en plukken allebei de vruchten van hun onderlinge kennisuitwisseling.
Stip
‘Wetenschappers zien de stip op de horizon, rechters moeten in de praktijk vaak noodgedwongen snel individuele beslissingen nemen’, zegt Hammerstein. 
Zeker tegenwoordig loopt de rechter hierdoor het risico dat hij of zij te snel en te oppervlakkig moet werken, meent hij.
‘Om dat risico te vermijden, zal de rechter vanaf het begin van de loopbaan permanent op de hoogte moeten blijven van de wetenschappelijke ontwikkelingen in het vak. Een rechter moet altijd goed zien waarmee hij of zij bezig is’, aldus Hammerstein.
‘Rechtspraak is een doorlopende weg van scholing, verdieping, reflectie en debat over het werk. Omgekeerd heeft de wetenschap de kennis en ervaring vanuit de praktijk nodig om onderzoek te kunnen doen dat rechters helpt optimaal hun werk te doen. Samen zorgen zij daarmee voor een goede rechtspraak.’
Waarheidsvinding
Hammerstein heeft voorbeelden te over van wetenschappelijk onderzoek dat de rechtspraak tot groot nut is geweest. Een daarvan is het promotie-onderzoek van Ruth de Bock, vice-president van het Gerechtshof van Amsterdam, naar waarheidsvinding in de civiele procedure.
Hammerstein: ‘Zo’n onderzoek is van grote waarde voor de rechtspraktijk omdat waarheidsvinding steeds meer wordt gezien als een kerntaak van de rechter. Maar wat is waarheidsvinding? Wat wordt onder waarheid en waarheidsplicht verstaan? Over die diepgaande vragen zullen rechters moeten nadenken, willen zij hun werk op een verdiepende manier kunnen doen. Wetenschappelijk onderzoek geeft hun daarvoor handvatten.’
Waarheidsvinding in de civiele procedure is ook het thema van een verdiepingsdag voor rechters die Hammerstein en De Bock samen in het nieuwe jaar zullen verzorgen. Deze verdiepingsdag maakt deel uit van een ‘Zesdaagse’ die SSR in de eerste helft van 2013 organiseert over zes aspecten van de kerntaak van de rechter. In de hele reeks staat de combinatie kennisoverdracht (wetenschap) en kennistoepassing (praktijk) steeds centraal. Elke verdiepingsdag in de reeks wordt verzorgd door een van de hoogleraren uit het netwerk van SSR, samen met een door hen zelf uitgekozen partner.
Verdieping
Hammerstein is een groot voorstander van ontmoetingen zoals in de komende ‘Zesdaagse’, en van de rol die SSR hierbij speelt. Ooit was hij voorzitter van het Stichtingsbestuur, en het opleidingsinstituut ligt hem na aan het hart.
‘SSR is heel belangrijk voor opleiding en scholing van rechters en officieren van justitie. Ik zie helaas een tendens dat er gemarginaliseerd wordt op dit gebied omdat veel gerechten zelf bepaalde cursussen en trainingen willen organiseren. Vooral om kosten te besparen, vermoed ik. Of om zelf meer toezicht te kunnen hebben op de tijd die rechters steken in hun scholing en bijscholing’, zegt hij.
Ik mis bij de gerechten een beetje de stellige overtuiging, die ik heb, dat de rechterlijke macht een eigen opleidingsinstituut nodig heeft om magistraten van begin tot eind op niveau te kunnen begeleiden’, aldus Hammerstein.
‘Gelukkig blijft SSR veel verdiepende masters, bijeenkomsten, evenementen en summercourses organiseren’, zegt hij. ‘Rechters hebben die verdieping en reflectie ook nodig om steeds weer stil te kunnen staan bij datgene wat zij in een vaak hectisch klimaat moeten verrichten. Ook de contacten die SSR onderhoudt met de wetenschap – via het hooglerarennetwerk, maar ook met andere kenniscentra in binnen- en buitenland – , zijn cruciaal. We zouden niet zonder die ontmoetingsplaatsen kunnen.’