Op donderdag 8 december namen honderd rechters deel aan de Dag van het oordeel.
We vroegen vier van de deelnemers naar hun reactie.
‘We moeten ons nog meer bewust zijn van tijdsdruk en moeheid’
Karin Fuhler, voorzitter van de strafsector bij de rechtbank in Assen, verbaasde zich niet echt over de besproken risicofactoren bij meervoudige besluitvorming.
‘In principe ga ik er nog steeds vanuit, dat het nemen van een beslissing met meerdere mensen een toegevoegde waarde heeft. Juist omdat drie mensen meer weten dan één. Maar de signalen die op deze bijeenkomst naar voren kwamen neem ik wel heel serieus. Tijdsdruk ervaren we allemaal, evenals vermoeidheid. Daaraan valt misschien ook niet te ontkomen. Maar wél is het belangrijk dat we ons, vanuit dat gegeven, goed bewust zijn van de risico’s op negatieve gevolgen die dit kan opleveren. En dat betekent soms praktische stappen nemen om te voorkomen dat je in die valkuilen trapt. Zo is het soms misschien zinniger om een raadkameroverleg na een zittingsdag over te hevelen naar de dag daarop.’
‘Blijf steeds kritisch naar jezelf kijken’
Voor Wilma Groos, raadsheer in de strafkamer van de Hoge Raad, leverde de Dag van het oordeel weliswaar weinig verrassingen op, maar zij werd wel weer met de neus op de feiten gedrukt.
‘Het blijft belangrijk om je te realiseren wat je doet in raadkamer en welke effecten dit kan hebben. Rechterlijke oordeelsvorming is een belangrijk onderwerp waarover we zullen moeten blijven nadenken en reflecteren. Zo heb ik vandaag gehoord over bijvoorbeeld de invloed die het gedrag van de voorzitter, informele hiërarchie, tijdsdruk en vermoeidheid kunnen kan hebben op de beslissing die wij in raadkamer nemen. Dat zijn zaken die constant onze aandacht verdienen. Dat geldt ook voor de gevolgen van het niet goed delen van informatie bij het nemen van een beslissing. We zullen steeds kritisch naar onszelf moeten blijven kijken en de discussie niet mijden. Die boodschap was ook vandaag uiterst waardevol.’
‘Verontrustend hoe het menselijk brein werkt’
Tamara Trotman, strafrechter bij de rechtbank in Rotterdam, spreekt van een ‘uitermate boeiende dag met verontrustende conclusies’.
‘De onderzoeksresultaten die vandaag gepresenteerd werden, vond ik toch wel schokkend. Vooral de conclusies uit het onderzoek van Carsten de Dreu over de risico’s op foute beslissingen bij meervoudige strafzaken. Over die effecten, de psychologie en valkuilen in raadkamer, wordt bij ons al veel gesproken. Maar na wat ik vandaag gehoord heb, zullen we daar nóg meer aandacht aan moeten geven. Misschien moeten we beter nadenken over de voorbereidingen en de regie in raadkamer, om niet aan de tijdsdruk ten onder te gaan. Ook het delen van informatie met elkaar en vooral de gevolgen die optreden als je dat niet doet vind ik een belangrijk aandachtspunt. Na een dag als vandaag ben ik extra getriggerd om dit alles beter te organiseren.’
‘Gestructureerd nadenken over je eigen werk’
President van de rechtbank Maastricht, Ronald Philippart, vond de Dag van het oordeel uiterst inzichtelijk.
‘Dit onderwerp interesseert me enorm. Natuurlijk denk ik hier zelf over na. Maar de samenhangende manier waarop hier allerlei facetten van meervoudige besluitvorming aan de orde komen, maakt die gedachten veel gestructureerder. Iedere rechter moet zich bewust zijn van de kwaliteit van het werk. De verschillende invalshoeken uit de diverse onderzoeken en experimenten die op deze bijeenkomst gepresenteerd werden, maakt dat we onze professionaliteit nog beter onder de loep kunnen nemen. De kennis die ik hier heb opgedaan neem ik zeker mee om verder uit te werken bij onze rechtbank.’