“De huidige samenleving heeft passievolle juristen nodig. Geen boekhouders die het recht alleen maar toepassen, maar conflictadviseurs met begrip van en inzicht in zichzelf en de mensen over wie zij moeten oordelen. Bij de selectie van toekomstige magistraten en hun scholing zal er veel meer aandacht moeten zijn om passievolle juridisch architecten te herkennen, eruit te halen en te vormen. ‘Doorsnee’ technisch tekenaars en boekhouders, tachtig procent van onze magistraten, zijn ook nodig, maar het zijn juist die architecten, de mensen die met passie voor het recht en voor de mens werken, die we moeten koesteren.”
Met dit passievol betoog opende Frank Fleerackers, tot voor kort decaan van de rechtsfaculteit van de universiteit Brussel, advocaat en lid van de Benoemings- en Aanwijzingscommissie voor de magistratuur, donderdag de door SSR-georganiseerde eerste Meillo-lezing, die in Amsterdam gehouden werd. Drie inleiders spraken in daar over het belang van wel of niet werken met passie binnen de rechtspraak. De ruim honderd toehoorders waren laaiend enthousiast, zo bleek uit de reacties.
Voor de gedreven Fleerackers is passie een absolute voorwaarde om met inzicht en begrip voor degenen over wie men oordeelt een uitspraak te kunnen doen. Sterker nog: volgens hem zullen alleen conflictoplossingen die genomen zijn met passie en begrip voor acceptatie van een oordeel kunnen zorgen.
Fons Orie, rechter in het Joegoslavië-tribunaal, ziet het belang van passie, maar wees ook op de gevaren daarvan. “Een té grote emotionele betrokkenheid in de strafrechtspleging kan ook tot veel ellende leiden”, aldus de rechter.
Ook Marc Chavannes, hoogleraar journalistiek aan de Rijksuniversiteit Groningen, jurist en publicist, hekelde een té heftige betrokkenheid voor zaken door officieren van justitie of rechters. “Maar belangrijk is wel dat de rechtspraak ervoor zorgt dat de mensen begrijpen wat rechtspraak is. Zonder begrip redt de rechtstaat het niet”, aldus Chavannes.
De Meillo-lezing ontleent haar naam aan officier van justitie Eva Meillo, die in 2008 verongelukte in Thailand toen zij probeerde naar Nederland te reizen in verband met een grote strafzaak. “Met haar gedrevenheid voor het vak zal zij een symbool zijn voor passie en onorthodoxe oplossingen en kan zij ons tot voorbeeld strekken. Wij hebben als rechtspraak een hoop uit te leggen en misschien kunnen we daarbij gaan proberen om meer van het televisiescherm af te spatten”, aldus Rosa Jansen, voorzitter van het College van Bestuur van SSR in haar openingstoespraak.
Na afloop van de Meillo-lezing werd door de mr Eva Meillo Stichting een tweejaarlijkse prijs ingesteld voor een persoon of een groep die in de media laat zien hoe het Openbaar Ministerie functioneert. Die prijs van € 10.000,- wordt volgend jaar voor het eerst uitgekeerd. Ook verscheen het boek ‘De roodgevoerde toga, Eva Meillo voor altijd een van ons’.