Rechters en officieren van justitie met kennis van, inzicht in en begrip voor andere rechtsculturen, zoals die van de islam, zullen hun werk genuanceerder kunnen doen wanneer iemand uit zo’n andere rechtscultuur ‘voor het hekje’ staat. Magistraten die zich bewust worden van bij hen mogelijk ingesleten denkpatronen, impliciete of waardeoordelen zetten een belangrijke eerste stap naar betere communicatie met mensen uit die andere rechtsculturen. Dat komt de behandeling van zaken – vooral strafzaken en familierechtelijke kwesties – ten goede.
Dit bleek op 26 september tijdens de SSR-master ‘Nederland en het islamitisch recht, cultuurschok of feest van herkenning?’ waaraan ruim twintig ervaren rechters en leden van het Openbaar Ministerie deelnamen. Deze master was de eerste in een cyclus over rechtsculturen die gehouden gaat worden.
Een van de organisatoren, voormalig lector strafrecht bij SSR, Harry Stikkelbroeck, is blij met het resultaat van de dag. “Ik denk dat we het doel van deze bijeenkomst bereikt hebben: de deelnemers kregen veel informatie over het islamitisch rechtssysteem, de sharia, en kwamen tot het besef dat het verwerven van die kennis belangrijk is voor een goede behandeling van een zaak met mensen uit andere rechtsculturen. Sterker nog: een rechter of officier met kennis van het islamitisch recht zal een verdachte of civiele partij anders, begripvoller, bejegenen. Dat komt niet alleen de communicatie ten goede, maar ook de inhoudelijke kwaliteit, en vervolgens wellicht de acceptatie van de uitspraak”, aldus Harry Stikkelbroeck.
Of een bewustwordingsproces van eventuele eigen impliciete oordelen en het verbreden van de kennis over andere rechtsculturen ook in concreto juridisch-inhoudelijke effecten kan of zal opleveren, weet Harry Stikkelbroeck niet. “Het helpt wel te voorkomen dat je in geritualiseerde sjablonen blijft steken. Kennis van andere rechtsculturen stemt meer tot nadenken en reflectie. Alleen al het inzicht, dat ‘tunnelvisie’ in ieder geval contraproductief werkt op zitting, met de bereidheid om jezelf open te stellen voor andere culturen is winst”, aldus de voormalig lector.
Een verslag van de master is hier te lezen.