“Soms sta je versteld van het kortetermijndenken van mensen, ook van magistraten. Hoe is het mogelijk om te denken dat er in deze warrige tijden bezuinigd kan worden op opleiding, ontwikkeling en ontplooiing van rechters? Er zijn zelfs bestuurders die uitgaven aan permanente educatie willen schrappen om een relatief klein bedrag uit te sparen op een miljoenenbegroting. Hoe valt dit te rijmen met de breed levende opvatting dat de samenleving behoefte heeft aan mensen die juist in woelige tijden het hoofd koel weten te houden – en dat er dus in die mensen geïnvesteerd dient te worden.
Magistraten behoren bij uitstek tot degenen van wie dezer dagen veel wordt gevraagd. Zij dienen over talrijke kwaliteiten te beschikken om een stabiele factor te kunnen zijn in situaties van grote maatschappelijke verontwaardiging waarin zij beslissingen moeten nemen. Denk aan het schietdrama op Utoya in Noorwegen, aan de rellen in Engelse binnensteden, en ook aan vele ernstige voorvallen in Nederland. Dat vereist veel van magistraten, en daar zullen zij bij geholpen moeten worden – juist nu meer dan ooit.
Niet voor niets heeft onze voormalig lector Margreet Ahsmann onlangs in haar oratie ter gelegenheid van haar benoeming aan de Universiteit Leiden tot bijzonder hoogleraar Rechtspleging vanwege de Haagse rechtbank gewezen op de eisen die aan opleiding en vorming van rechters gesteld moeten worden. Zij zei onder meer: ‘De rechtspleging woont in een glazen huis en moet op transparante wijze laten zien met behulp van welke deskundige architecten het opleidingshuis is gebouwd, welke duurzame materialen zijn benut, welke bouwfouten uit het verleden zijn gecorrigeerd, waarom ramen soms open staan en deuren soms dicht.’
Dat zijn belangrijke woorden over mensen die, terwijl soms de vlammen uit een verhitte samenleving om hen heen slaan, evenwichtige oplossingen moeten aandragen en uitspraken moeten doen om de rust te herstellen die passen in een beschaafde en rechtvaardige samenleving. Zouden juist die mensen beknot moeten worden in het verder ontwikkelen van hun vaardigheden bij deze buitengewoon zware taak?
De permanente educatie van onze magistraten, in de vorm van PE30-normen en vignetten, bestaat inmiddels een aantal jaren. Aan de toegevoegde waarde daarvan twijfelt niemand. Maar net als bij de selectie en de basale opleidingen van de rechterlijke macht zou ook niemand mogen twijfelen aan de noodzaak van deze hoogstnoodzakelijke manier van vorming. Het schrappen van investeringen in de toekomst van onze rechterlijke macht ondergraaft het belang van een van de drie pijlers waarop onze samenleving is gebouwd. Daar zal toch weinig discussie over zijn.”